हेलिकाॅप्टर अपघात : CDS बिपीन रावत यांचे निधन

नवी दिल्ली : भारतीय लष्कराचे चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ (CDS) जनरल बिपीन रावत (Bipin Rawat) प्रवास करत असलेल्या लष्करी हेलिकॉप्टरला तमिळनाडूतील कुन्नूर येथे अपघाती निधन झाले. ते व्हिआयपी हेलिकॉप्टरने कोईंबतूरहून दिल्लीला निघाले होते. मात्र कुन्नर येथे पोहचल्यानंतर त्यांच्या हेलिकॉप्टरला अपघात झाला.

अपघात झाला त्यावेळी त्यांच्या हेलिकॉप्टरमध्ये त्यांच्या पत्नी मधुलिका रावत यांच्यासह आणखी १४ सहकारीही प्रवास करत होते. या अपघातात काहींचा घटनास्थळीच मृत्यू झाला. तर सीडीएस बिपीन रावत यांना तातडीने तामिळनाडूच्या लष्करी रुग्णालयात उपचारासाठी दाखल करण्यात आले होते. मात्र उपचारादरम्यान बिपीन रावत यांचे निधन झाले.

सीडीएस बिपिन रावत यांनी आपल्या आयुष्यातील ३७ वर्षे लष्करासाठी समर्पित केली. आता त्यांच्याकडे आणखी अनेक जबाबदाऱ्या होत्या. देशाच्या सुरक्षा मंत्र्यांच्या मुख्य सल्लागारांपैकी एक होते. बिपिन रावत नेहमी म्हणायचे की, त्यांनी एकट्याने काहीही केले नाही, ते त्यांच्या टीममुळे या पदापर्यंत पोहचले आहेत. त्यांनी गोरखा बटालियनपासून सुरुवात केली, त्यांनी सैन्यात अनेक पदांचा कार्यभार स्वीकारला. ते लष्करप्रमुख झाले, त्यानंतर त्यांची भारतातील पहिली सीडीएस अधिकारी म्हणूनही नियुक्ती झाली. सीडीएस बिपीन रावत यांचा इथपर्यतचा प्रवासही तितकाच खडतर होता. त्यांच्या याच प्रवासाबद्दल आपण जाणून घेणार आहोत.

- कोण होते बिपीन रावत?

बिपिन रावत यांचा जन्म 16 मार्च 1958 रोजी डेहराडून येथे झाला. बिपिन रावत यांचे वडील एलएस रावत हे देखील लष्करात होते आणि ते लेफ्टनंट जनरल एलएस रावत म्हणून ओळखले जात होते. त्यांचे बालपण सैनिकांमध्ये गेले आणि त्यांचे प्रारंभिक शिक्षण सेंट एडवर्ड स्कूल, शिमला येथे झाले. त्यानंतर त्यांनी इंडियन मिलिटरी अकादमीत प्रवेश घेतला आणि डेहराडूनला गेले. येथील त्याची कामगिरी पाहून त्याला पहिले सन्मानपत्र मिळाले ज्याला SWORD OF HONOUR ने सन्मानित करण्यात आले. त्यानंतर त्यांनी अमेरिकेत शिक्षण घेण्याचे ठरवले आणि ते अमेरिकेला गेले, तेथे त्यांनी सर्व्हिस स्टाफ कॉलेजमध्ये पदवी प्राप्त केली. सोबतच त्यांनी हायकमांडचा कोर्सही केला.

बिपिन रावत अमेरिकेतून परतले आणि त्यानंतर त्यांनी सैन्यात भरती होण्याचा निर्णय घेतला. त्यांच्या प्रयत्नांना 16 डिसेंबर 1978 रोजी यश मिळाले. त्यांना गोरखा 11 रायफल्सच्या 5 व्या बटालियनमध्ये सामील करण्यात आले. येथून त्यांचा लष्करी प्रवास सुरू झाला. येथे बिपीन रावत जी यांना सैन्याचे अनेक नियम शिकण्याची संधी मिळाली आणि त्यांनी टीम वर्क कसे करावे हे देखील त्यांना समजले. बिपिन रावत यांनी एका मुलाखतीत सांगितले होते की, गोरखामध्ये राहून त्यांनी जे काही शिकवले ते इतरत्र कुठेही शिकायला मिळाले नाही. येथे त्यांनी लष्कराची धोरणे समजून घेतली आणि धोरणे तयार करण्याचे काम केले. गुरखामध्ये असताना त्यांनी लष्कराच्या अनेक पदांवर क्रॉप्स, जीओसी-सी, दक्षिण कमांड, आयएमए देहरादून, लष्करी ऑपरेशन्स डायरेक्टोरेट लॉजिस्टिक्स स्टाफ ऑफिसर म्हणून काम केले.

- आंतरराष्ट्रीय स्तरावर लष्करी सेवा दिली

बिपीन रावत यांनी केवळ भारतातच नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही सेवा दिली आहे. ते यूएन मिशन ऑफ काँगोचे सहभागी होते आणि त्याच वेळी त्यांना आंतरराष्ट्रीय स्तरावर सेवा देण्याची संधी मिळाली. या ठिकाणी त्यांनी 7000 लोकांचे प्राण वाचवले.

- सैन्यात अनेक पुरस्कार मिळाले

सैन्यात असताना बिपिन रावत यांना सैन्यात अनेक पुरस्कारही मिळाले आहेत. युद्धनीती शिकून आपल्या कौशल्याचा योग्य वापर करून त्यांनी लष्करात अनेक पदके मिळवली आहेत. त्या सर्व मॉडेल्सचे तपशील आम्ही खालील परिचय बिंदूमध्ये देणार आहोत. त्यांच्या 37 वर्षांच्या लष्करी कारकिर्दीत त्यांना अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत आणि त्या सर्वांची यादी करणे शक्य नाही.

- लष्कराच्या लष्करप्रमुखापर्यंतचा प्रवास

बिपीन रावत यांची लष्करप्रमुख करण्यात आली. त्यांना 31 डिसेंबर 2016 रोजी दलबीर सिंग सुहाग यांचा उत्तराधिकारी बनवण्यात आले. हे पद बिपिन रावत यांच्या आयुष्यातील महत्त्वाचे पद आहे. या पदावर आल्यानंतर त्यांना संपूर्ण भारतात विशेष ओळख मिळाली आणि ते भारतीय लष्कराचे 27 वे प्रमुख बनले. 1 जानेवारी 2017 रोजी त्यांनी या पदाची सूत्रे हाती घेतली.

- बिपिन रावत हे देशातील पहिले CDS अधिकारी ठरले

बिपिन रावत यांनी 31 डिसेंबर 2019 रोजी लष्करप्रमुख पदाचा राजीनामा दिला आणि देशातील पहिले CDS अधिकारी म्हणून पदभार स्वीकारला. भारतीय सीडीएस अधिकारी बनलेली बिपिन रावत हे पहिली व्यक्ती आहे. CDS म्हणजेच संरक्षण कर्मचारी हे अधिकारी आहेत जे लष्कर, हवाई दल आणि नौदल यांच्यातील समन्वयासाठी काम करतात आणि संरक्षण मंत्री आणि गृहमंत्र्यांचे मुख्य सल्लागार आहेत.