Hyderabad Gazette : मनोज जरांगेंनी मागणी केलेले 'हैदराबाद गॅझेट' म्हणजे नेमकं काय? मराठा आरक्षणाला कसा फायदा होणार?

Summary :

1. निजाम काळातील हैदराबाद गॅझेटमध्ये मराठा समाजाला ‘हिंदू मराठा’ म्हणून नोंदवून शैक्षणिक व नोकरीत आरक्षण दिलं होतं.

2. ही अधिकृत नोंद न्यायालयीन लढ्यांमध्ये महत्त्वाचा पुरावा म्हणून ग्राह्य धरली जाते.

3. मनोज जरांगे पाटील यांनी हैदराबाद, सातारा आणि बॉम्बे गॅझेट लागू करण्याची मागणी केली आहे.

Pune News : मराठा आंदोलक मनोज जरांगे पाटील यांनी पुन्हा एकदा मराठा समाजाच्या आरक्षणाची मागणी केली आहे. त्यांनी यासाठी उपोषण सुरू केलं असून आजचा तिसरा दिवस आहे. त्यांनी महत्वाच्या 5 मागण्या केल्या असून यातील हैदराबाद गझेटियर लागू करा अशी एक आहे. गेल्या 13 महिन्यापासून त्यांचा अभ्यासच सुरू असून सातारा, बाँबे गॅझेटियर लागू करावे, अशीही मागणी जरांगेंनी केली आहे.

राज्यात सध्या केंद्रस्थानी मराठा आंदोलन आले असून चांगलेच तापलेलं आहे. मराठा आंदोलक मनोज जरांगे पाटील यांनी आझाद मैदान उपोषण सुरू केलं असून मराठा समाजासाठी सरसकट ओबीसीतून आरक्षणाची मागणी केली आहे. दरम्यान, मराठा आरक्षणाच्या मुद्द्यावरुन शनिवारी (ता.30) शिंदे समितीचे अध्यक्ष माजी न्यायमूर्ती संदीप शिंदे यांनी जरांगे यांची उपोषणस्थळी जाऊन भेट घेतली.

त्यावेळी जरांगे यांनी पुन्हा एकदा हैदराबाद गझेटियरसह सातारा, बाँबे गॅझेटियर लागू करावे, अशी मागणी केली. त्यावेळी हैदराबाद गॅझेटसंदर्भात तत्वत: मान्यता मंत्रिमंडळाने दिल्याची माहिती शिंदे यांनी दिली. तर सातारा आणि हैदराबाद गॅझिटियरच्या नोंदींचा अभ्यास करण्यासाठी आणखी सहा महिने लागतील अशी माहिती दिली. यामुळे 'हैदराबाद गॅझेट' म्हणजे नेमकं काय? त्याचा मराठा आरक्षणाला कसा फायदा होईल हे येथे पाहावं लागणार आहे.

हैदराबाद गॅझेट म्हणजे नेमकं काय?

सध्या जरांगे यांचे सुरू असणारे जरांगे यांचे आंदोलन आणि त्यांनी केलेले हैदराबाद गॅझेट म्हणजे नेमकं काय? असा प्रश्न आता अनेकांना पडला आहे. तर हैदराबाद गॅझेट हे 1918 साली तत्कालीन हैदराबाद निजामशाही सरकारने जारी केलेला एक आदेश आहे. ज्यात तत्कालिन हैदराबाद संस्थानात असणाऱ्या भागाची माहिती आहे. ज्यात मराठा असे कोठेही उल्लेख नसून तो कुणबी असा असल्याची नोंद आहे.

तर हैदराबाद संस्थानामध्ये मराठा समाज मोठ्या प्रमाणात होता ज्याची नोंद ही सत्ता व नोकऱ्यांमध्येही आहे. त्यामुळेच निजामने आपल्या संस्थानात मराठा समाजाला “हिंदू मराठा” अशी नोंद करून शैक्षणिक व नोकरीत आरक्षण जाहीर केले. ज्याचा आदेशही काढला. तो हैदराबाद संस्थानाच्या अधिकृत गॅझेटद्वारे नोंदवण्यात आला म्हणून त्याला “हैदराबाद गॅझेट” म्हटलं जातं.

जो सध्या अनेक न्यायालयील लढ्यात संदर्भ म्हणून ग्राह्य मानला जातो. तर याचा दाखलाही महाराष्ट्रातील मराठा आरक्षणाच्या मागणीदरम्यान देण्यात आला होता. तर याच हैदराबाद गॅझेटमध्ये मराठा समाज आधीपासूनच मागास असल्याची नोंद शासकीय कागदपत्रांमध्ये आहे. यामुळेच मराठा आंदोलक मनोज जरांगे पाटील यांच्याकडून हैदराबाद गझेटियरसह सातारा, बाँबे गॅझेटियर लागू करावे, अशी मागणी होतेय.

FAQs :

प्र.१. हैदराबाद गॅझेट म्हणजे काय?
उ. निजाम राज्यातील अधिकृत कागदपत्र ज्यामध्ये मराठा समाज मागास असल्याची नोंद आहे.

प्र.२. मराठा आरक्षणाच्या मागणीसाठी ते का महत्त्वाचं आहे?
उ. कारण न्यायालयात ते ऐतिहासिक पुरावा म्हणून सादर करता येतं.

प्र.३. जरांगे पाटील यांनी कोणती मागणी केली आहे?
उ. हैदराबाद गॅझेटसह सातारा व बॉम्बे गॅझेट लागू करावेत, अशी मागणी केली आहे.